Ostatnie ćwierć wieku przyniosło rewolucję cyfrową. Nie ma ona odpowiednika w historii. Możliwości, jakie daje internet, bardzo szybko stały się elementem naszej codzienności. Ale nadal nietrudno spotkać osoby, zwłaszcza wśród seniorów, które nie potrafią korzystać z tych nowoczesnych narzędzi. Aby to zmienić, powstały ciekawe projekty wspierane przez Fundusze Europejskie.
Większości z nas nowe, cyfrowe narzędzia nie kojarzą się już z barierami, trudnościami czy zagrożeniem poufności danych. Na co dzień korzystamy z natychmiastowej wymiany informacji, zdjęć, muzyki czy filmów. Powstał ogromny rynek usług i sklepów internetowych. Z roku na rok, w wielu dziedzinach, zyskują one przewagę nad tradycyjnymi formami zakupów. Kto jeszcze niedawno mógł przypuszczać, jak wielką potęgą okaże się świat mediów społecznościowych? Szybkość, wygoda i rosnące możliwości nowych kanałów komunikacji sprawiły też, że coraz rzadziej potrzebna jest wizyta w banku, na poczcie czy w urzędzie.
Za sprawą rewolucyjnych zmian w miniaturyzacji techniki wszystkie cyfrowe narzędzia nosimy dziś w kieszeni. Z każdym miesiącem coraz więcej transakcji czy operacji w internecie odbywa się właśnie za pośrednictwem smartfona albo tabletu.
Osobom, których młodość przypadła na lata pięćdziesiąte czy sześćdziesiąte ubiegłego wieku, trudno czasem uwierzyć, że bezpieczny przelew bankowy albo kupno biletów do kina to kwestia paru minut. Wystarczy urządzenie, dostęp do internetu i wolna chwila – choćby podczas rodzinnego spotkania, wypoczynku czy spaceru.
Właśnie z myślą o osobach, które spoglądają na świat nowoczesnych cyfrowych narzędzi jak na niedostępny i odległy ląd, powstało wiele projektów i inicjatyw.
Projekty, dzięki którym tysiące osób starszych i wykluczonych cyfrowo zdobywa odpowiednie kompetencje, działają już od kilku lat. Swój znaczący udział mają w nich fundusze unijne dostępne w programie Polska Cyfrowa.
Dzięki takim projektom jak „JA w Internecie” Fundacji Legalna Kultura czy „Latarnicy 2020” stowarzyszenia Miasta w Internecie bardzo wiele osób, w tym seniorów, nauczyło się korzystać z możliwości, jakie daje sieć. W trudnych tygodniach epidemii także oni mogli potwierdzić: „jak dobrze, że jest internet i umiem z niego korzystać!”.
JA w Internecie
Dwuletni program Fundacji Legalna Kultura nazwany „JA w Internecie” działa na terenie sześciu województw. Obejmuje nie tylko organizację szkoleń na wiele tematów związanych z możliwościami internetu, lecz także pomoc gminom w organizacji i pełnym finansowaniu kursów. Wiele lokalnych społeczności doceniło również możliwość wyposażenia w sprzęt komputerowy. Ze szkoleń skorzystało już ponad 14 tysięcy osób!
Zajęcia zaplanowano i dopasowano do potrzeb uczestników na różnych poziomach zaawansowania, a program jest bardzo szeroki. Można nauczyć się nie tylko podstaw: jak założyć pocztę elektroniczną, stworzyć profil w mediach społecznościowych, bezpiecznie korzystać z bankowości online czy programów do obsługi poczty e-mail. Rodzice dowiedzą się, jak zabezpieczyć dzieci przed zagrożeniami płynącymi z dostępu najmłodszych do zasobów internetu. Osoby bardziej zaawansowane poszerzą wiedzę, jak wykorzystywać elektroniczne narzędzia marketingowe, a także tworzyć strony www.
Chociaż nabór wniosków dla gmin jest już zamknięty, a program wszedł w fazę podsumowania, wiele materiałów powstałych w trakcie jego realizacji, w tym ciekawych szkoleń w formie wideo, jest dostępnych na stronie Fundacji
Latarnicy 2020
Jak wyglądały przygotowania do wspólnej wyprawy na odległy ląd internetu? Założenia akcji opisuje Artur Kowalczyk, kierownik projektu w Stowarzyszeniu Miasta w Internecie:
"Żeby zachęcić przyszłych użytkowników sieci, zmotywować ich do postawienia stopy na odległym dotąd lądzie internetu, potrzebowaliśmy ludzi z ich najbliższego otoczenia, empatycznych, cierpliwych. Latarników poszukiwaliśmy więc wśród osób umiejących korzystać z internetu i potrafiących przekazać swoje zainteresowania innym. Pożądanymi cechami była również otwartość, kreatywność, asertywność i zaangażowanie. Tylko w ten sposób mogli właściwie pełnić przeznaczoną im rolę: być opiekunem i kierunkowskazem dla pokolenia 50+, umiejętnie rozpoznawać potrzeby tej grupy wiekowej, tak aby propozycje aktywizacji były szyte na miarę. Reszty mogliśmy ich nauczyć. I skutecznie uczyliśmy!"
Projekt ma źródło w działaniach rozpoczętych już na początku dekady. Ich fundamentem była wnikliwa i szeroko prowadzona diagnoza potrzeb. Przez lata zebrano wiele cennych doświadczeń. Koncepcję doceniono oraz nagradzano w kraju i za granicą. Twórcy podkreślają, że zgromadzili i udostępniają unikalne w skali Polski dobre praktyki – wiedzę, jak upowszechniać kompetencje cyfrowe wśród dorosłych mieszkańców Polski. Latarnicy Polski Cyfrowej – lokalni edukatorzy – wprowadzili w cyfrowy świat już ponad 270 tysięcy nowych internautów.
"W naszym projekcie nie ma czegoś takiego jak „wymagana minimalna wiedza”. Program zajęć zawsze jest dostosowywany do umiejętności i oczekiwań uczestnika. Latarnicy Polski Cyfrowej służą wsparciem zarówno na poziomie podstawowym, przybliżając zasady korzystania z internetu i urządzeń cyfrowych, jak również w obszarze korzystania z usług publicznych online (na przykład składanie PIT-ów) czy też wspierają uczestników zajęć w zakresie wykorzystywania konkretnych aplikacji i programów, między innymi graficznych. Ze wsparcia Latarników może skorzystać każdy, kto ma więcej niż 44 lata" - podkreśla Artur Kowalczyk.
Ostatnie miesiące to dla nowej odsłony projektu „Latarnicy 2020” czas szybkiego rozwoju.
"Dziś w projekcie mamy niemal 200 Latarników Polski Cyfrowej. Jest jednak jeszcze czas na to, by się zgłosić. Poza tym projekt Latarnicy2020 to tak naprawdę 3 różne podprojekty realizowane na terenie 11 województw. Rekrutacja we wszystkich tych przedsięwzięciach jest ciągła" - podkreśla Artur Krawczyk.
Pytany o zmiany, jakie przyniosły ostatnie trudne tygodnie, stwierdza:
"Czas pandemii pokazał przede wszystkim, jak ważne są kompetencje cyfrowe. Nawet w tak trudnej sytuacji można korzystać z dostępnych usług elektronicznych, platform cyfrowych, portali społecznościowych oraz sklepów internetowych. Projekt Latarnicy2020.pl nie tylko daje wielu uczestnikom umiejętności w tym zakresie, lecz także kreuje ich potrzeby. Wszystko po to, żeby nawet w tych dniach nasze życie było łatwiejsze, ciekawsze i tańsze".
Epidemia koronawirusa postawiła przed projektem nowe wyzwania. Zespół zareagował jednak bardzo szybko:
"Bezpośredni kontakt jest ograniczony. Trudno też oczywiście spodziewać się, że ktoś, kto dopiero zaczyna swoją przygodę z internetem albo nawet z komputerem, będzie umiał rozpocząć zdalną naukę. Stąd awaryjny plan coachingu międzypokoleniowego, który zakłada zaangażowanie osób bliskich, domowników. Już wiadomo, że pomysł okazał się bardzo dobry. Latarnicy uczestniczą w webinariach. Zdobywają w ten sposób niezbędne kompetencje, by móc prowadzić zajęcia zdalnie. Uczą się też wykorzystywania wielu narzędzi służących do tego celu. Dzięki zdalnym spotkaniom są dobrze przygotowani do pracy" – podsumowuje Artur Krawczyk.
Wszystkich zainteresowanych zapraszamy na stronę latarnicy2020.pl, gdzie znajduje się między innymi elektroniczny formularz zgłoszeniowy. Osoby, które chcą dołączyć do sieci Latarników Polski Cyfrowej, znajdą tu wszelkie potrzebne informacje. Za pomocą serwisu, ze stowarzyszeniem mogą także kontaktować się wszyscy, których bliscy potrzebują bezpłatnego wsparcia w zdobywaniu nowych umiejętności.
Za sprawą cyfrowych mediów świat nigdy jeszcze nie był tak dostępny i pełen możliwości. Dzięki wielu inicjatywom – wspieranym unijnymi pieniędzmi – bariera wieku w korzystaniu z tych udogodnień z każdym miesiącem staje się mniej widoczna. A to oznacza dla wszystkich bardzo wiele wymiernych korzyści.
Fundusze Europejskie od lat skutecznie wspierają różnego rodzaju innowacje, również te społeczne!
Wybrane przykłady 50 ciekawych innowacyjnych projektów znajdziesz na podstronie: Polskie innowacje. Krok w przyszłość